Den drank is den duvel

Pantserkruiser Potemkin stond al een tijdje in mijn agenda als te bekijken in de Lumière op zondag 23/01 en blijkbaar kadert deze in een breder project geheten Filmparade: de 20ste eeuw, films van de jaren 20 tot 80. In deze reeks (die loopt in de Sphinx, Cartoons, Lumière en Limelight) komen schitterende films als Metropolis, La Grande Bouffe, Seven Samurai, Raging Bull en Last Tango in Paris aan bod. Dat kwam aan het licht toen ik deze avond onverwacht door een vriend en collega-filmliefhebber werd uitgenodigd om samen naar The Lost Weekend van Billy Wilder (bekend van Sunset Boulevard en Some like it hot) te gaan kijken. Met enig scepticisme vleidde ik mij neer in het pluche van de cinema om er 101 minuten later vol bewondering uit recht te springen. Een schitterende film, in vele opzichten. Zonder al te diep op het verhaal in te gaan, kan ik zeggen dat de film draait rond alcoholisme. En dat allerminst op een lichtzinnige manier. Je moet het zien in de tijdsgeest: 1945, de WOII is amper achter de rug en Wilder confronteert de kijkers op een zeer ernstige en harde manier met de problematiek van het drinken. De hoofdrol is weggelegd voor de mij totnogtoe onbekende Ray Milland, die op onnavolgbare wijze gestalte geeft aan een onsuccesvolle schrijver die aan de drank raakte en er ondanks verschillende ‘kuren’ er niet vanaf kon. We volgen het hoofdpersonage ‘Don Birnam’ tijdens een lost weekend (vrij vertaald: verlengd weekend) wanneer hij uit het controlerende oog van broer en vriendin terug hervalt in zijn alcoholisme, maar zoals vele alcoholici kampt met 2 problemen: gebrek aan geld en dus ook gebrek aan drank…
Maar ik dwaal een beetje af, ik had het over de sterktes van de film. Zoals ik al zei is er de tegenstelling hard, donker en zeer realistisch filmthema <> tijdsgeest (post-war relief & happyness), de acteerprestatie van Ray Milland (die binnen de film innerlijk en uiterlijk evolueert) en ten derde het filmische aspect. Hier wil ik een grote lans breken voor de zwart/wit-film die de dag van vandaag serieus wordt miskend door het filmpubliek, en vooral het jongere filmpubliek. Als ik aan vrienden zeg dat ik naar een z/w-film gaan lachen ze mij vierkant in mijn gezicht uit. Maar sinds films als Citizen Kane, Metropolis, Mr. Smith goes to Washington en nu The Lost Weekend weet ik zeker dat de z/w-cinema op filmisch vlak soms veel sterker kan staan dan kleurencinema. Alles lijkt scherper, dieper en authentieker (ook dankzij belichting). Sommige shots in The lost weekend waren zo sterk dat ze nooit goed tot uiting zouden komen op gewone kleurenfilm (close-ups van de glasringen en de nachtmerrie-scéne). Jammer dat zo’n films niet vaker op het grote scherm komen, dus genieten we nog es extra van de Filmparade.
Conclusie: 8/10, nog te bekijken in cartoons (25/1), lumière (30/1), limelight (1/2). Een aanrader voor mensen die zich van hun drankverslaving willen verlossen.
En als uitsmijter nog dit: de mensen die gaan kijken zullen zeker de klagende, huilende “alien”-geluidjes opmerken die we vooral herkennen van de eerste Star Trek’s, War of the Worlds, Space 1999 en Captain Scarlet. The lost weekend was de eerste film waarin elektronische muziek werd gebruikt, i.c. de theremin.